Yer: Eleni Kilisesi, Mustafapaşa

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenen Kapadokya Balon ve Kültür Yolu Festivali kapsamında VEKAM tarafından hazırlanan “Gunda’nın Kamerasından Yansıyanlar (1951-1954)”  sergisi 13 Ağustos’a kadar Mustafapaşa Eleni Kilisesi’nde ziyaret edilebilir.

GUNDA’NIN KAMERASINDAN YANSIYANLAR (1951-1954)

Tarihi 18. yüzyıla dayanan, o dönemlerde belirli teknolojik ve teknik bilgiye sahip mucitleri ve meraklıları tarafından kısıtlı bir çevrece ilgi görürken günümüz teknolojilerinin gelişimi ile cebimize kadar giren fotoğrafçılık, tıpkı resimler ve çizimler gibi gerçekliğin bir yorumudur. Fotoğrafçılığın gelişmesiyle birlikte insanoğlu, gördüklerini hafızasında tutma zorunluluğundan kurtulmuş, imgelediklerini fotoğrafla nesneleştirerek dünyayı kendine maletmenin de bir yolunu bulmuştur. Fotoğraf, dünya ile kurulan iletişimin, deneyimi belgelenmenin ve varlığının bir kanıtı olarak insanoğlunun oluşturduğu nesnelerin belki de en gizemlisidir. Bazen bir propaganda aracı, toplumsal olay ve acıların tanığı; mutlu anların, kaybolanların ve iz bırakanların sembolik varlığı; nostaljinin öznesi olan fotoğraflar hem mevcudiyetin hem de yokluğun simgeleridir. Fotoğraflar geçmişin görünümüne ve bugünün erişimine sahiptirler. Dünyayı yeniden ölçeklendiren; uzağı yakın, ulaşılmazı ulaşılır kılan; kimi zaman kışkırtıcı olan ve duyguları ifşalayan fotoğraflar, birbirine bağlılığı reddeden; konumlandırıldığı içeriğe göre ayrı anlamlar barındırabilen; dikkatli bakıldığında görüntülere yansıyandan daha fazlasını ifade eden gizemli görüntülerdir. Fotoğraflar, çekildikleri ve değer gördükleri sürece neyin fotoğraflandığının pek bir önemi yoktur;  deneyimlerin görüntüyle belgelendiği, gerçekliğin ve varlığın kanıtlandığı “an”lardır. Öyle ki  zamanla seyahat etmek bile bu anları biriktirmek için bir strateji hâline gelir.

Gunda Lexer Holzmeister, Avusturya’daki mimarlık akademisinin önde gelen isimlerinden ve tanınmış birçok mimar yetiştiren Clemens Holzmeister’ın ikinci eşidir. Atatürk’ün daveti ile Türkiye’ye gelen Clemens Holzmeister, 1927-1954 yılları arasında Ankara’da birçok önemli kamusal yapının tasarımı ve inşasına imzasını atmış, İstanbul Teknik Üniversitesinde dersler vermiştir. 1938-1947 yılları arasında İstanbul’da yaşayan Holzmeister daha sonra temelli olarak ülkesine dönme kararı aldığı 1954 yılına kadar Ankara’da yaşamıştır. 1913 yılında oğlu Guido ve kızı Judith’in anneleri ve ilk eşi Judith Bridarolli ile boşanan Holzmeister, ikinci eşi Gunda Lexer ile 1939 yılında Türkiye’de evlenmiş, evliliklerinden Barbara (Mohapp) adında bir kızları olmuştur. Eğitimli bir fotoğrafçı olan ve eşinin Anadolu gezilerine fotoğrafları ile yol arkadaşlığı yapan Gunda’nın, Kapadokya bölgesinde çektiği fotoğrafların bir kısmı 1955 yılında, çiftin Rudolf Fahrner ile hazırladıkları, çok yönlü mimar Hozlmeister’ın çizim ve suluboya resimlerinin de yer aldığı Anadolu’ya Yolculuklar: Kapadokya’da Mağaralar ve Hanlar (Bilder aus Anatolien: Höhlen und Hane in Kappadokien) kitabında yayımlanmıştır.

Gunda Holzmeister’ın Anadolu gezileri sırasında çekmiş olduğu fotoğraf negatifleri, Yusuf Örnek’in katkılarıyla Koç Üniversitesi VEKAM arşivine kazandırılmıştır. Bu koleksiyonun 1951-1954 yılları arasındaki Kapadokya bölgesini kapsayan bölümünden  derlenen seçkiyle oluşturulan Gunda’nın Kamerasından Yansıyanlar (1951-1954) sergisi, 1950’ler Kapadokya’sının  kıymetli bir belgelemesini izleyicilerle buluşturuyor. Seçki, Holzmeister çiftinin Anadolu rotasına ve Gunda’nın çevresi ile kurduğu iletişime mercek tutuyor. Seyahatleri sırasında Gunda Holzmeister’ın neyi belgelemeye değer gördüğünün, seyahat rotalarının, ifade biçiminin ve zamanda hangi “an” ları dondurmayı tercih ettiğinin sembolik varlığı olan negatifler, sanatçının kişiliği ve fotoğrafçılığı ile ilgili ip uçları veriyor.